面積小小的台灣,卻常常談到頂港、下港的差異。從歌仔冊《嘉義歌》可發現原來頂港、下港的區別在早期就很明顯。
Tâi-oân bīn-chek chin sió, m̄-koh tiāⁿ-tiāⁿ thiaⁿ tio̍h pí-kàu téng-káng kah ē-káng. Tùi koa-á-chheh “Ka-gī-koa” tō hoat-hiān goân-lâi téng ē káng ê chha-pia̍t tī chá-kî tō ū.
這裡的「港」指的是商業港口。百年前台灣大港口,北部兩個(淡水 基隆),南部也兩個(安平和打狗),所以北部稱為頂港,南部是下港,上下港是個相對的地理位置。
Chia kóng ê káng tō sī siong-gia̍p káng-kháu. Pah-nî chêng ê Tâi-oân tōa-káng-kháu, pak-pō͘ 2 ê (Tām-chúi, Ke-lâng), lâm-pō͘ 2 ê (An-pêng, Tá-káu). Pak-pō͘ hō-chò téng-káng, lâm-pō͘ kiò ē-káng, teng-ē káng sī siong-tùi ê tē-lí ūi-tì.
《嘉義歌》描述一個人從台北出發到嘉義找朋友沿途所見的風景民俗。
“Ka-gī-koa” kóng chi̍t ê lâng ùi Tâi-pak khì Ka-gī chhōe pêng-iú iân-lō͘ khòaⁿ-tio̍h ê hong-kéng bîn-sio̍k.
在當時,日治時期,的建設發展已經明顯往北移動,所以當時主角不僅發現南部賺錢不易:
Tī hit-sî, Ji̍t-pún sî-tāi ê kiàn-siat kah hoat-tián bêng-hián óng pak sóa, só͘-í chú-kak m̄-nā hoat-hiān lâm-pō͘ chîⁿ phái thàn
「卜趂錢銀着頂港 ,Beh-thàn tsînn-gûn tio̍h tíng-káng ,
亦有金山塗炭空 ,Ia̍h-ū kim-suann thôo-thàn-khang ,
下港通是作田人 ,Ē-káng thong-sī tsoh-tshân-lâng ,
卜趂錢銀着四冬 。Beh-thàn tsînn-gûn tio̍h sì-tang . 」
他也試圖說明為何南部工人賺不了錢:
mā kái-soeh sī-án-chóaⁿ lâm-pō͘ chò-kang thàn bô chîⁿ
「下面水牛恰大隻 ,Ē-bīn tsuí-gû khah tuā-tsiah ,
粗重工力用牛車 ,Tshoo-tāng kang-la̍t iōng gû-tshia ,
不免用人来担夯 ,M̄-bián iōng-lâng lâi tann-giâ ,
卜做科落趂無食 。Beh-tsuè khoo-lo̍h thàn-bô-tsia̍h .」
他還說到下港的生活,如烏日的吃檳榔,斗六商業繁榮,嘉義建設先進,消費卻又很便宜。
I iáu-koh kóng tio̍h ē-káng ê seng-oa̍h si̍p-koàn, O͘-ji̍t pō͘ pun-nn̂g, Táu-la̍k seng-lí chē, Ka-gī kiàn-siat sian-chìn, siau-hùi koh sio̍h.
台灣民間文學歌仔冊資料庫的收集,除了有漢字和台羅,還有註解。
更多古代人的台灣旅遊 請聽 〈182 百年前的觀光行銷〉
沒有留言:
張貼留言